Wirusy brodawczaka ludzkiego, czyli HPV, są bardzo powszechne. Niemal każdy człowiek, prędzej czy później, zetknie się z nimi w swoim życiu. U większości osób zakażenie nie wywołuje żadnych problemów zdrowotnych i ustępuje samoistnie. U niektórych może ono jednak przejść w przewlekłe zakażenie i w zależności od typu wirusa – objawić się jako brodawki skórne, płciowe lub “tlić się” w organizmie latami, nie dając żadnych dolegliwości i podstępnie prowadząc do rozwoju chorób nowotworowych.

Do zakażenia wirusami HPV dochodzi drogą bliskich kontaktów cielesnych, takich jak stosunki płciowe czy dotykanie okolic intymnych partnera lub partnerki. Można się zarazić od osób, które nie mają żadnych objawów i zwykle same nie wiedzą, że są zakażone wirusami HPV. Od wniknięcia wirusa do organizmu, do pojawienia się objawów chorobowych (brodawek lub zmian nowotworowych), mijają nawet lata i trudno jest ustalić kiedy doszło do zakażenia. Możliwe jest wielokrotne zakażenie wirusami HPV w ciągu życia.

Brodawki płciowe najczęściej są wywołane wirusami HPV 6 i 11. Są to uniesione zmiany na skórze okolicy narządów płciowych. Mogą przybierać różną formę – od drobnych grudek po znaczne, “kalafiorowate” zmiany. Mają łagodny charakter (nie ulegają “zezłośliwieniu” nowotworowemu), ale trudno się je leczy, często nawracają i są przyczyną dużego dyskomfortu fizycznego i psychicznego.

Nowotwory wywołane przewlekłym zakażeniem wirusami HPV (najczęściej 16 i 18) to: rak szyjki macicy, rak pochwy, rak sromu, rak prącia, rak odbytu, a także nowotwory głowy i szyi takie jak rak gardła czy krtani.

Najbardziej skuteczną metodą profilaktyki, chroniącą przed zakażeniami najczęstszymi, groźnymi typami wirusów HPV są szczepienia ochronne. Regularne badania cytologiczne pozwalają natomiast na wczesne wykrycie niepokojących zmian w obrębie szyjki macicy, na etapie 100% wyleczalności. Nowotwory innych okolic także są wyleczalne na wczesnym etapie rozwoju, ale dotychczas nie opracowano skutecznych metod badań przesiewowych w tym kierunku.

Opracowała dr n. med. Kamila Ludwikowska; Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.